İnternet rakamsal değeri bayt veya megabaytlarla ölçülme aşamasını çoktan geçmiş, akıl almaz büyüklüklerde verilerin akış halinde olduğu bir ortamdır. Bu ortamda ham verinin, tüm detayları ile açık biçimde hareket etmesi, servis hızına doğal olarak zarar verir. Nasıl ki, bilgisayarımızda bir veriyi saklarken, onu sıkıştırıp yer kaplamayacak hale getiriyorsak, internet veri trafiğinde de aynı şekilde bazı verileri sıkıştırarak aktarır ve akış genliğini optimize ederiz. GZİP de bunun gibi sıkıştırma araçlarından bir tanesidir.
Hız testlerinden onay almak ve büyük dosya formatlarını sıkıştırarak web sitesini optimize etmek için kullanılan Gzip özelliği, etkinleşmesiyle birlikte özellikle WordPress sitelerine büyük faydalar sunabilmektedir. Bu özelliğin detaylarına ve web sitelerine SEO anlamında neler kazandırdığına yakından bakmak içinse bilmeniz gereken tüm bilgiler bu yazımızda anlatılmaktadır.
Gzip Nedir ve Önemi Nedir?
GNU zip yani Gzip, dosyaları sıkıştırmak veya açmak için kullanılan bir tür dosya formatıdır. Bu yazılım uygulaması tipinde sıkıştırma işlemiyle birlikte html, stil ve Javascript tipindeki dosyaların kapladığı yer büyük ölçüde azaltılır, böylece sıkıştırmayla birlikte %70’e varan yer tasarrufu sağlanabilir. Farklı dosyalara göre farklı oranlarda sıkıştırma sağlanırken, görseller farklı şekillerde sıkıştırıldığı için Gzip sıkıştırmasının bunlar üzerinde etkisi olmadığını bilmek gerekmektedir.
WordPress tabanlı web sitelerinde yapılabilecek en kolay ve en etkili optimizasyonlar arasında sayılan Gzip sıkıştırması, web sitesini ziyaret eden web tarayıcısının “içerik kodlama: gzip” yanıt başlığının varlığına bakmasıyla tarayıcı tarafından kontrol edilmektedir. Başlığın varlığı algılandığında sıkıştırılan ve küçük boyutlu olan dosyalar sunulabilmekte, ancak başlık yoksa sıkıştırılmamış dosyaları açılmaktadır.
Google PageSpeed Insights veya GTMetrix gibi örnekleri bulunan farklı hız testlerinden olumlu yanıtlar almak için etkinleştirilmesi gereken bir özellik olan Gzip, SEO açısından önem teşkil ettiği için özellikle WordPress tabanlı sitelerde mutlaka etkinleştirilmesi önerilen sıkıştırma formatlarındandır. Aksi halde bahsi edilen testlere girdiğinizde sistemden uyarı almanız olası bir hal almakta, bu da diğer hızlandırma çalışmalarınızın etkisini geri planda bırakacak kadar olumsuz bir hataya dönüşebilmektedir.
Basit yöntemler sayesinde her web sitesi sahibi tarafından kolayca gerçekleştirilebilen sıkıştırma işlemleri, web sitesi hızına olan etkilerini anında göstermeye başlayacaktır. Gzip sıkıştırması sonrasında dosya boyutlarında büyük değişimler ve buna bağlı site hızında büyük farklar görülmesi beklenmekte, ancak bu aktivasyon işleminin başarısından emin olmak adına testlere başvurmak gerekmektedir. Online aramalar üzerinden ulaşabileceğiniz Web Page Test, Getmetrix gibi farklı test sistemleri bulunmakta, bunlardan dilediğinizi seçerek sıkıştırma işleminin gerçekleşip gerçekleşmediğini veya site hızınızı kontrol edebilirsiniz.
Gzip ve zip farkları nelerdir ?
Gzip ve zip’in birer dosya sıkıştırma sistemleri olduğu bilinmektedir. Aynı işlevi göstermesine rağmen aralarında belirgin farklılıklar olduğunu söylemek mümkündür. Günümüzde en çok tercih edilen iki sıkıştırma yöntemi olan gzip ve zip arasındaki farklılıkların başında dosya sayısı gelmektedir. Gzip ile dosya sıkıştırma yapılması zip e göre daha fazladır. Özellikle büyük boyuta sahip olan dosyaları gzip yöntemi ile sıkıştırmak mümkünken zip de daha uzun süreli sıkıştırmalar yapılabilmektedir. Çoğu zamanda büyük dosyaları sıkıştırmakta sorun yaşanan zip yönteminde genellikle düşük ve orta boyutlu dosyalar sıkıştırmaya tabi tutulmaktadır. Zip yöntemi ile hem arşivleme hem de sıkılaştırma işlemini yapmanız mümkündür. Ancak gzip sadece sıkılaştırma işlemlerinize yardımcı olmaktadır. Yani zip ile bir dosyayı arşivlemeniz mümkünken gzip ile sadece hali hazırda arşivlenmiş bir dosyayı sıkılaştırmanız mümkündür. Sıkılaştırma sayesinde dosyaların boyutlarının düşürülmesi sağlanmaktadır. Gzip bu alanda zip e göre çok daha düşük boyutlara ulaşan dosya sıkılaştırma işlemleri yapmaktadır.
Gzip ile sıkılaştırılan bir dosya veya uygulama sıkılaştırmadan önce tek bir alanda toplanması gerekmektedir. Ancak zip dosyaları teker teker sıkılaştırmak mümkündür. Yani oyunlarda karşımıza sıklıkla çıkan part sistemi zip ile gerçekleşmektedir. Bazı oyunların boyutunun fazla olmasından dolayı oyun dosyaları partlar halinde sunulmaktadır. Bu durum sadece zip ile sıkılaştırılmış oyunlarda görülmektedir. Gzip’de herhangi bir oyunun boyutu ne olursa olsun tek bir dosya olarak sıkılaştırılması gerekmektedir. Gzip ve zip arasındaki farklar basit gibi görünse de aslında kullanıcı deneyimi açısından önemli farklılıklar oluşturmaktadır. Çünkü ortalama 40 gb’lık bir dosyayı 10 part halinde zip yöntemi kullanarak 20 dakikada kurabilen bir kullanıcı bunu gzip sayesinde tek part halinde 10 dakika içerisinde kurabilecektir.
Gzip Sıkıştırması Ne Boyuttadır?
Yeni nesil tüm tarayıcı türleri tarafından desteklenen Gzip, tüm http yazılımlarda otomatik olarak algılanmaktadır. Gzip sıkıştırmasıyla birlikte sayfa içindeki dosyaların boyutlarında nasıl bir değişme gerçekleştiği ise şu örneklerle gösterilebilir:
- jquery-1.11.0.js 276 KB: Sıkıştırma oranı %70 ve sıkıştırılmış boyut 82 KB
- jquery-1.11.0.min.js 94 KB: Sıkıştırma oranı %65 ve sıkıştırılmış boyut 33 KB
- angular-1.2.15.js 729 KB: Sıkıştırma oranı %75 ve sıkıştırılmış boyut 182 KB
- angular-1.2.15.min.js 101 KB:Sıkıştırma oranı %63 ve sıkıştırılmış boyut 37 KB
Gzip Özelliği Nasıl Etkinleştirilir?
Farklı yöntemlerle aktive edilen bu özellik için web sitesindeki mod_gzip veya mod_deflate kullanılabilmektedir. Gzip’i etkinleştirmek için mod_deflate’ten yararlanmak, dönüştürme algoritmasının daha iyi olması ve yüksek apache sürümüyle uyumluluk gibi nedenlerden dolayı genel olarak daha avantajlı görülmektedir. Yine de web sitesinin mod_deflate’i desteklememesi halinde mod_gzip kod girişinden faydalanmasında da avantajlar sağlanabilmektedir.
Bahsedilen özellik aktifleştirme yöntemlerinin haricinde web sitesi yazılımına veya kullanılan eklentilere bağlı olarak daha pratik bulunabilecek farklı sıkıştırma yöntemlerine başvurulabilmektedir. Kendi kullanıcı deneyimleriniz doğrultusunda seçim yapmanız mümkün olmakta, farklı aktivasyon yöntemleri farklı gereklilikleriyle size özgü avantaj veya dezavantajlar oluşturabilmektedir.
Gzip sıkıştırması için WordPress kullanıcıları tarafından kullanılabilecek olan GZip Ninja Speed Compression gibi farklı eklentiler bulunmakta, bu eklentileri yüklemeyle birlikte özellik devreye girebilmektedir. Web siteniz için gzip sıkıştırmasını aktive etmenin bir diğer yolu da Joomla kullanımı olmakta, bunun için yönetici panelinden sırasıyla Sistem, Genel Yapılandırma, Sunucu sekmelerine girerek aktivasyonu gerçekleştirmeniz mümkün olmaktadır.
cPanel lisansına sahip kullanıcılar ise bu sistem içerisindeki Web Sitesi Optimize Et butonunu seçmekte ve hosting hesabının altında yer alan tüm web siteleri adına Gzip’i etkin kılabilmektedir. Windows sunucusu kullananlarsa statik ve dinamik içerikler için komut satırını kullanarak HTTP sıkıştırması yapabilmektedir.
Dosya sıkıştırma işlemleriyle birlikte çok daha hızlanmış bir web sitesine sahip olmak için farklı yazılım ve eklentilerden yararlanarak Gzip sıkıştırmasını tamamlayabilir, böylece gzip testlerinden birini deneyerek aktivasyonu denetleyebilirsiniz. Kodlar dahilinde kendiniz de yazılımcı desteği almadan kolayca uygulayabileceğiniz bu sıkıştırma işlemlerinde tüm yönlendirmeleri takip etmenize karşın olumlu ve başarılı sonuçlar alamamanız halinde hosting firması ile görüşerek sorununuzu iletebilirsiniz.
